Thuế giá trị gia tăng (thường được gọi tắt là thuế VAT – Value Added Tax) là một loại thuế gián thu đánh vào giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ khi chúng đi qua các khâu sản xuất kinh doanh. Thuế VAT được tính ở từng khâu, nhưng người tiêu dùng cuối cùng sẽ là người gánh chịu mọi khoản thuế này. Vậy thuế VAT là bao nhiêu? Cùng tìm hiểu cụ thể qua bài viết sau đây.
Thuế VAT là gì?
Thuế giá trị gia tăng (GTGT) hay còn gọi là thuế VAT là một dạng thuế trên giá trị tăng thêm của sản phẩm (hàng hóa, dịch vụ) trong quá trình sản xuất kinh doanh. Nghĩa là giá trị của hàng hóa, dịch vụ tăng thêm sau mỗi khâu sẽ phải chịu khoản thuế này.
Thuế GTGT được tính theo phần trăm (%) nhất định trên giá trị tăng thêm của sản phẩm sau mỗi khâu. Tỷ lệ % này được gọi là mức thuế suất thuế GTGT. Người mua cuối cùng là người chịu mọi khoản thuế GTGT tính trước đó.
Để tránh hiện tượng đánh thuế hai lần, người bán được khấu trừ thuế GTGT của hàng hóa đầu vào, sau đó tính và nộp thuế GTGT cho phần giá trị tăng thêm.
Thuế GTGT là một dạng thuế gián thu đóng góp tỷ trọng lớn vào ngân sách nhà nước. Việt Nam đã áp dụng loại thuế này từ năm 1999 và cho tới nay vẫn đang áp dụng.
Căn cứ tính thuế GTGT
Theo Luật thuế GTGT 2019 hiện hành, căn cứ để tính thuế GTGT bao gồm:
- Doanh thu tính thuế: Là toàn bộ doanh thu bán hàng hóa, dịch vụ phát sinh trong kỳ tính thuế.
- Giá tính thuế: Giá chưa có thuế GTGT của hàng hóa, dịch vụ bán ra.
- Thuế suất: Tùy từng mặt hàng, dịch vụ mà áp dụng mức thuế suất GTGT khác nhau. Hiện có 4 mức thuế suất: 0%, 5%, 8%, 10% được quy định cụ thể.
Công thức tính Thuế GTGT:
Thuế GTGT phải nộp = Doanh thu tính thuế x Thuế suất thuế GTGT
Các mức thuế suất thuế giá trị gia tăng năm 2023
Hiện nay, các mức thuế suất thuế GTGT được áp dụng theo quy định cụ thể tại Nghị định 15/2022/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 01/02/2022 gồm có:
- Thuế suất 0%
- Thuế suất 5%
- Thuế suất 8%
- Thuế suất 10%
Danh mục các mặt hàng chịu thuế suất 0%
Các mặt hàng chịu mức thuế 0% hiện nay gồm:
- Xăng, dầu, mỡ nhờn để sản xuất hoặc tiêu dùng.
- Phân bón các loại; thức ăn gia súc, gia cầm và thủy sản.
- Sách, báo, tạp chí được in trực tiếp trên giấy (paper) không bao gồm sách điện tử (ebook) và quảng cáo in trên sách báo; và nguyên liệu để sản xuất sách, báo, tạp chí.
- Hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu.
- Một số dịch vụ khoa học, công nghệ liên quan đến nông nghiệp (thủy lợi, bảo vệ và kiểm dịch thực vật, vật nuôi,…)
- Dịch vụ sửa chữa tàu bay, tàu biển sử dụng cho mục đích xuất khẩu, phục vụ sản xuất, vận chuyển hàng xuất khẩu, nhập khẩu…
Danh mục mặt hàng chịu thuế suất 5%
Các mặt hàng chịu thuế suất GTGT 5% bao gồm:
- Nước sạch phục vụ sinh hoạt;
- Sản phẩm phục vụ y tế; trang thiết bị, phương tiện dùng cho người tàn tật;
- Dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh;
- Sách điện tử (Ebook);
- Xe ô tô chở người từ 9 chỗ ngồi trở xuống;
- Vàng, bạc, đá quý.
Danh mục mặt hàng hóa, dịch vụ chịu thuế suất 10%
Mức thuế suất 10% được áp dụng cho phần lớn hàng hóa, dịch vụ tiêu dùng, trừ những hàng hóa, dịch vụ đặc biệt áp dụng Thuế suất khác theo quy định. Cụ thể như:
- Hàng tiêu dùng, hàng gia dụng, thiết bị điện máy;
- Xăng, dầu nhớt tiêu thụ tại Việt Nam;
- Dịch vụ nhà hàng, khách sạn (trừ các mặt hàng áp dụng thuế suất khác);
- Dịch vụ cho thuê nhà ở, văn phòng, cửa hàng;
- Dịch vụ chuyên chở hàng không, đường bộ, đường sắt, đường biển (trừ vận chuyển quốc tế);
- Dịch vụ viễn thông, truyền hình;
- Xây dựng cơ bản; lắp đặt máy móc thiết bị;
- Điện; nước sinh hoạt; rác thải sinh hoạt;
- v.v…
Danh mục hàng hóa, dịch vụ nào hưởng thuế GTGT 8%?
Hiện nay, thuế suất GTGT 8% chỉ áp dụng cho mặt hàng, dịch vụ:
- Dịch vụ cung cấp tại Việt Nam cho tổ chức, cá nhân nước ngoài không có đăng ký kinh doanh tại Việt Nam.
Như vậy, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ cho các tổ chức, cá nhân nước ngoài (như dịch vụ quảng cáo, tiếp thị,..) sẽ áp thuế suất GTGT 8% thay vì 10%.
Nguyên tắc áp dụng các mức thuế suất thuế GTGT
- Nguyên tắc chung: Mặt hàng, dịch vụ nào không thuộc diện được ưu đãi thuế thì áp dụng mức thuế suất 10%.
- Trường hợp mặt hàng/dịch vụ được quy định nhiều mức thuế GTGT khác nhau thì áp dụng theo mức thuế đang có hiệu lực tại ngày phát sinh hoạt động kinh doanh, không áp dụng theo thời điểm ký kết hợp đồng.
Như vậy, doanh nghiệp cần thường xuyên cập nhật các văn bản liên quan đến thuế GTGT để xác định chính xác mức thuế suất áp dụng cho hàng hóa, dịch vụ của mình.
Hỏi đáp liên quan
Dịch vụ ăn uống thuế suất bao nhiêu ?
Theo quy định hiện hành tại Điều 4 Thông tư 219/2013/TT-BTC, dịch vụ ăn uống áp dụng mức thuế suất thuế GTGT là 10%.
Thuế GTGT năm 2024 dự kiến sẽ là bao nhiêu?
Hiện chưa có quy định cụ thể về mức thuế suất thuế GTGT các năm tiếp theo. Tuy nhiên, theo xu hướng chung của Chính phủ là giảm thuế cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa để hỗ trợ sản xuất kinh doanh, nên thuế suất GTGT các năm tới có thể sẽ ổn định hoặc giảm xuống một số mặt hàng nhất định.
Theo dự đoán, thuế suất GTGT 2024 sẽ được giữ ở mức cũ như hiện tại. Tuy nhiên, đây chỉ là dự đoán và chưa có căn cứ pháp lý. Chúng ta sẽ phải chờ đợi những quy định mới nhất của Nhà nước các năm tới để áp dụng đúng theo quy định.
Kết luận
Như vậy, qua bài viết trên có thể thấy thuế VAT (thuế GTGT) được xác định dựa trên căn cứ tính thuế, đó là: Doanh thu tính thuế, giá tính thuế và mức thuế suất GTGT.
Hiện nay, Việt Nam đang áp dụng 4 mức thuế suất GTGT gồm: 0%, 5%, 8% và 10%. Trong đó mức thuế 0% dành cho một số loại hàng hóa đặc biệt; thuế suất 5% áp cho các mặt hàng thiết yếu; thuế suất 10% áp chung cho hầu hết các mặt hàng, d